ระบบ HIS vs ระบบ LIS มีความแตกต่างกันอย่างไร?

​ในยุคที่เทคโนโลยีสารสนเทศเข้ามามีบทบาทสำคัญต่อการบริหารจัดการในองค์กร การเลือกใช้ระบบที่เหมาะสมในธุรกิจสุขภาพ (Healthcare) จึงเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพของการให้บริการ ทั้งต่อผู้ป่วยเอง คณะแพทย์ และบุคลากรที่ทำงานด้วย ในปัจจุบันการทำงานในโรงพยาบาลและห้องปฏิบัติการทางการแพทย์ (Laboratory) มีความซับซ้อนมากขึ้น การมีเทคโนโลยีเข้ามาช่วยในการบริหารจัดการถือเป็นสิ่งที่จำเป็น ระบบ HIS (Hospital Information System) และระบบ LIS (Laboratory Information System) จึงเข้ามามีบทบาทมากขึ้น ทั้งสองระบบนี้มักถูกพูดถึงควบคู่กันอยู่เสมอ แต่หลายครั้งกลับเกิดความสับสนว่าแต่ละระบบมีหน้าที่และขอบเขตการใช้งานแตกต่างกันอย่างไร

​บทความนี้จะพาไปทำความเข้าใจความแตกต่างระหว่างระบบ HIS และระบบ LIS เพื่อให้เข้าใจในการทำงาน และช่วยให้องค์กรสามารถตัดสินใจเลือกใช้ระบบได้อย่างตรงจุดและสอดคล้องกับเป้าหมายในการพัฒนางานบริการสุขภาพอย่างยั่งยืน

​ระบบ HIS ย่อมาจาก Hospital Information System เป็นระบบสารสนเทศโรงพยาบาล มีไว้สำหรับบริหารจัดการข้อมูลในโรงพยาบาล ทำหน้าที่ในการรวบรวม บันทึก วิเคราะห์ และจัดการข้อมูลต่าง ๆ ภายในโรงพยาบาล ทั้งข้อมูลทางคลินิก เวชระเบียนผู้ป่วย การนัดหมาย การเงิน ไปจนถึงการบริหารจัดการทรัพยากรต่าง ๆ ระบบ HIS ถูกพัฒนาขึ้นมาเพื่อช่วยในการทำงานของแพทย์ พยาบาล พนักการฝ่ายการเงิน และบุคคลากรทางการแพทย์ที่ทำงานในโรงพยาบาล

• จัดการข้อมูลผู้ป่วย (Patient Management)

​เริ่มตั้งแต่การลงทะเบียนผู้ป่วยใหม่ จัดเก็บประวัติส่วนตัว สิทธิประโยชน์ต่าง ๆ รวมถึงบริหารจัดการข้อมูลการนัดหมายและการเข้ารับบริการ

• ​บันทึกเวชระเบียนอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Medical Record: EMR)

​บริหารจัดการประวัติการรักษา ข้อมูลอาการ การวินิจฉัยของแพทย์ การรักษา การสั่งยา โดยมีการเชื่อมต่อกับเชื่อมโยงผลตรวจจากห้องปฏิบัติการ (Laboratory) และภาพถ่ายทางการแพทย์ เช่น  X-ray หรือ MRI เป็นต้น

• ส่งเสริมการทำงานของทีมแพทย์และพยาบาล

​ช่วยให้การทำงานดำเนินไปอย่างราบรื่นและมีประสิทธิภาพ ตั้งแต่การบันทึกข้อมูลอาการผู้ป่วย การติดตามอาการ การสั่งยาหรือส่งตรวจแล็บต่าง ๆ

• ​บริหารจัดการทรัพยากรโรงพยาบาล
  

​ช่วยบริหารงานภาพรวมขององค์กร ดูแลจัดการทรัพยากรต่าง ๆ ตั้งแต่คน สิ่งของ ระบบการทำงาน เช่น การเข้าเวร การใช้เตียงผู้ป่วย ยา และอุปกรณ์ทางการแพทย์ต่าง ๆ เป็นต้น

​ระบบ LIS ย่อมาจาก Laboratory Information System คือ ระบบจัดการข้อมูลห้องปฏิบัติการทางการแพทย์ เป็นระบบที่ทำหน้าที่จัดเก็บ รวบรวม และประมวลผลข้อมูลในห้องปฏิบัติการหรือห้องแล็บ (Laboratory) โดยช่วยควบคุมกระบวนการทำงาน การตรวจวิเคราะห์ตัวอย่าง และการรายงานผลอย่างถูกต้องและรวดเร็ว ทำให้นักวิจัยหรือนักเทคนิคการแพทย์สามารถวิเคราห์และวินิจฉัยตัวอย่างที่นำมาตรวจสอบได้อย่างมีประสิทธิภาพ

• ​จัดการตัวอย่างที่ส่งตรวจ
  

​ลงทะเบียนข้อมูลคำสั่งตรวจจากแพทย์ มาแสดงรายการตรวจตามประเภท เช่น เลือด (Blood), น้ำตาล (Sugar) หรือการตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (Complete Blood Count: CBC) เป็นต้น สามารถพิมพ์เอกสารข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งที่ตรวจสอบและบาร์โค้ดติดตัวอย่างที่ส่งตรวจ

• ​ลดเวลาการทำงานด้วย Workflow ที่เป็นระบบ
  

สามารถตั้งค่าให้ตรวจสอบและทำงานโดยอัตโนมัติตาม Workflow หรือตามคำสั่งที่ตั้งไว้ได้ ช่วยลดภาระงานของบุคลากรทางการแพทย์ลง​

• ​บันทึกและตรวจสอบผลการตรวจ

​ช่วยรับค่าผลตรวจจากเครื่องตรวจมาแสดงผล ระบบสามารถกำหนดค่าการตรวจสอบ เพื่อวินิจฉัยตัวอย่างที่ส่งตรวจ ซึ่งช่วยตรวจสอบความผิดปกติและและค่าการแจ้งเตือนได้ หากค่าที่ได้รับมีความผิดปกติ​

• ​รายงานผลการตรวจ

​สร้างรายงานผลแล็บ และสามารถส่งผลกลับไปยังระบบ HIS หรือระบบอื่นที่ทำการเชื่อมต่อไว้ ทำให้การทำงานเป็นไปอย่างเป็นระบบและมีประสิทธิภาพ

​

​ระบบ HIS (Hospital Information System) และ LIS (Laboratory Information System) เป็นระบบที่อยู่ภายใต้โรงพยาบาลเหมือนกัน แต่หน้าที่และการใช้งานนั้นแตกต่างกันโดยสิ้นเชิง ระบบ HIS ทำหน้าที่เหมือน “ระบบสมอง” ของโรงพยาบาลที่ควบคุมการทำงานโดยรวมในส่วนของฝั่งหน้าบ้าน  (Front Office) ในขณะที่ระบบ LIS เปรียบเสมือน “ระบบประสาทเฉพาะทาง” ที่มุ่งเน้นด้านการตรวจวิเคราะห์ทางห้องปฏิบัติการโดยเฉพาะ ถ้าต้องการให้การทำงานเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพควรมีทั้งสองระบบที่สามารถเชื่อมต่อและทำงานร่วมกันได้อย่างไร้รอยต่อ เพื่อเสริมประสิทธิภาพการรักษาและการบริหารจัดการในโรงพยาบาลยุคดิจิทัล